Moszczenica (Jastrzębie-Zdrój)


Moszczenica, znana również pod nazwą Moschczenitz w języku niemieckim oraz Moszczynica w gwarze śląskiej, stanowi integralną część miasta Jastrzębie-Zdrój oraz funkcjonuje jako sołectwo w jego obrębie.

Na przestrzeni lat, dokładnie w 2021 roku, Moszczenica mogła poszczycić się populacją wynoszącą 3360 mieszkańców, co dodatkowo ilustruje jej niezwykle bogatą historię oraz zróżnicowaną społeczność. Całkowita powierzchnia tego obszaru wynosi 803 hektary, co sprawia, że jest to jeden z większych lokalnych terenów.

Dzięki historycznym przemianom, od 1975 roku Moszczenica funkcjonuje jako część Jastrzębia-Zdroju. Warto również zaznaczyć, że w tej miejscowości swoje korzenie mają znane osobistości, takie jak: prof. Rudolf Ranoszek, filolog, ks. Infułat Józef Pawliczek oraz prof. Jan Pyka, ekonomista.

Od 2014 roku, na terenie Moszczenicy, aktywnie działa Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Moszczenicy Śląskiej, które dąży do dalszego rozwoju i wsparcia tej malowniczej miejscowości.

Położenie

Moszczenica znajduje się w południowo-zachodniej części miasta, w bezpośrednim sąsiedztwie malowniczej rzeki Szotkówka. Z punktu widzenia historycznego, obszar ten usytuowany jest na Górnym Śląsku, a w ujęciu geograficznym przynależy do Płaskowyżu Rybnickiego.

Granica z Czechami przebiega niedaleko, co dodaje temu miejscu unikalnego charakteru. Moszczenica sąsiaduje bezpośrednio z innymi jednostkami, takimi jak Ruptawa, a także z miejscowościami Zdrój i Złote Łany, które stanowią enklawę na terytorium Moszczenicy. Dodatkowo, w niedalekim sąsiedztwie znajdują się Mszana w gminie Mszana, a także Gołkowice i Skrzyszów w gminie Godów w powiecie wodzisławskim.

Nazwa

W starożytnej księdze łacińskiej znanej jako Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis, która została sporządzona za czasów biskupa Henryka z Wierzbna, miejscowość Moszczenica figuruje jako jedna z wsi w rejonie Żor oraz Wodzisławia.

Dokument ten powstał w latach 1295–1305 i w kontekście regionów wymienia Moszczenicę w zlatynizowanej formie jako Moschenicza. Fragment ten mówi: „Item in Moschenicza debent esse XXIII mansi”, co wskazuje na obecność osadnictwa w tej lokalizacji.

Historia

Historyczna przeszłość Moszczenicy, a także jej znaczenie w kontekście regionu, sięga czasów od 1474 do 1809 roku, gdy teren ten był częścią Wodzisławskiego Państwa Stanowego. Po zakończeniu jego istnienia, obszar ten został włączony w granice powiatu pszczyńskiego.

Później, w wyniku wojen śląskich, Ruptawa oraz cały teren ziemi wodzisławskiej znalazły się pod zarządem Królestwa Pruskiego. Pod koniec II wojny światowej, Moszczenica stała się częścią gminy w obrębie powiatu wodzisławskiego. W latach 1945–1954 miejscowość należała do gminy Jastrzębie Zdrój, a następnie w latach 1954–1972 była siedzibą Gromady Moszczenica.

Znaczącym wydarzeniem miało miejsce 1 stycznia 1969 roku, kiedy to część gromady Moszczenica została włączona do Jastrzębia-Zdroju. W 1975 roku cała miejscowość została przekształcona w przemysłową dzielnicę Jastrzębia, która zyskała na znaczeniu poprzez utworzenie Kopalni Węgla Kamiennego Moszczenica.

Dodatkowym aspektem, który wzbogaca historię Moszczenicy, są przebiegające przez nią linie kolejowe: Jastrzębie-Zdrój – Zebrzydowice oraz Orzesze – Wodzisław Śląski, które jednak zostały zlikwidowane w latach 90. XX wieku. Ciekawostką pozostaje zachowany budynek stacyjny, który był kiedyś częścią dawnej stacji kolejowej.

Zabudowa

Na cmentarzu parafialnym w Moszczenicy spoczywa Rudolf Ranoszek. Obok niego, na tym samym cmentarzu, znajduje się pomnik upamiętniający ofiary I wojny światowej oraz dąb szypułkowy, który jest jednym z pomników przyrody w Jastrzębiu-Zdroju.

W obrębie sołectwa zlokalizowane są placówki edukacyjne, takie jak Publiczne Przedszkole nr 26, Szkoła Podstawowa nr 16 im. prof. Rudolfa Ranoszka oraz Zespół Szkół nr 4 im. Czesława Miłosza. Ten ostatni obejmuje Gimnazjum nr 2 oraz Technikum nr 6, co podkreśla znaczenie oświaty w regionie.

Kościół Matki Bożej Różańcowej, usytuowany przy ul. Kościelnej, pełni rolę kościoła parafialnego. Dodatkowo w okolicy znajduje się kapliczka św. Jana Nepomucena, której lokalizacja mieści się przy ul. Komuny Paryskiej, stanowiąc cenny element lokalnej tradycji sakralnej.

Zmiany w zagospodarowaniu przestrzennym są zauważalne, zanikające gospodarstwa i hodowle ustępują miejsca nowym inwestycjom, co przekształca Moszczenicę w dzielnicę willowo-rekreacyjną. W tej okolicy można spotkać stadion sportowy, który w połączeniu z pobliskim hotelem stanowi bazę szkoleniową dla klubu GKS Jastrzębie.

Na terenie Moszczenicy znajdowała się niegdyś Kopalnia Węgla Kamiennego Moszczenica, która obecnie jest w trakcie rozbiórki. Tereny po niej zostały przekształcone w Specjalną Strefę Ekonomiczną, co sprzyja rozwojowi lokalnej gospodarki. W dzielnicy działa także firma zajmująca się produkcją przypraw i koncentratów, Prymat, ze swoją siedzibą oraz serwisem konsumenckim.

Organizacje religijne

W Moszczenicy, w obrębie Jastrzębia-Zdroju, działają różnorodne organizacje religijne, które odgrywają kluczową rolę w życiu lokalnej społeczności. Wśród nich wyróżnia się Kościół rzymskokatolicki, parafia pw. Matki Boskiej Różańcowej, która jest ważnym miejscem kultu dla mieszkańców.

Oprócz tego istnieje również Kościół zielonoświątkowy, znany jako zbór „Oaza Miłości”. Te organizacje są fundamentem wspólnoty duchowej, oferując różnorodne inicjatywy, spotkania oraz wsparcie dla osób potrzebujących wsparcia w codziennym życiu.

Przypisy

  1. Media | Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach [online], ue.katowice.pl [dostęp 24.04.2024 r.]
  2. Sołectwa i osiedla. Urząd Miasta Jastrzębie-Zdrój. [dostęp 07.12.2016 r.]
  3. Janusz Lubszczyk, Pierwsze pisane wzmianki o ziemi jastrzębskiej, „Biuletyn Galerii Historii Miasta” nr 1 (27) z 01.03.2013 r., s. 8 (ISSN 2080-3737).
  4. Franz Henke, "Kronika", Wodzisław Śląski 2003, s.142.
  5. Franz Henke, "Kronika", Wodzisław Śląski 2003, s.130.
  6. Uchwała Nr XLII/1036/2002 Rady Miasta Jastrzębie Zdrój z 25.05.2002 r. ws. utworzenia jednostek pomocniczych (Dz. Urz. Woj. Śląskiego z 2002 r. Nr 37 poz. 1326).
  7. Rozporządzenie Rady Ministrów z 17.12.1968 r. w sprawie zmian granic niektórych miast w województwie katowickim, rzeszowskim i warszawskim (Dz.U. nr 48, poz. 342).

Oceń: Moszczenica (Jastrzębie-Zdrój)

Średnia ocena:4.85 Liczba ocen:25