Zdrój (Jastrzębie-Zdrój)

---

Historia

Rozwój Jastrzębia od zawsze był ściśle związany z odkryciem źródeł solankowych oraz utworzeniem uzdrowiska. W 1861 roku w Jastrzębiu Dolnym zrealizowano budowę pierwszej pijalni wód mineralnych, która znalazła swoje miejsce w Parku Zdrojowym. Rok później miało miejsce otwarcie sanatoriów, w tym pierwszego budynku znanego pod nazwą Szwajcarka, który niestety do dnia dzisiejszego nie przetrwał. Dom Zdrojowy stał się również znaczącym punktem na mapie uzdrowiska. W miarę upływu lat zaczęły powstawać różnorodne zakłady lecznicze, przeznaczone dla dzieci z rodzin żydowskich, katolickich oraz ewangelickich, a także łazienki i wille, które oferowały pokoje dla przyjeżdżających kuracjuszy.

Ogromny rozkwit oraz renoma uzdrowiska miały miejsce za sprawą dr. Mikołaja Witczaka, który w tym okresie stał się jego właścicielem. To właśnie wtedy zespół uzdrowiskowy zyskał nowe obiekty, a kurort osiągnął szczyt swojej popularności. 1 czerwca 1911 roku otwarto stację kolejową w Jastrzębiu Dolnym, usytuowaną przy współczesnej ulicy Dworcowej, co znacznie poprawiło dostępność uzdrowiska dla kuracjuszy.

Na mocy decyzji z 1 sierpnia 1924 roku, z części obszaru dworskiego Jastrzębie Dolne, utworzono gminę Jastrzębie-Zdrój, w której skład weszło również uzdrowisko. Niefortunny koniec tego okresu nastąpił w wyniku wybuchu II wojny światowej, która znacząco wpłynęła na dalszy rozwój uzdrowiska. Po zakończeniu konfliktu zbrojnego przystąpiono do remontów obiektów związanych z działalnością leczniczą.

W latach 1945–1954 Jastrzębie-Zdrój stało się siedzibą gminy w powiecie rybnickim. W wyniku reformy administracyjnej, miejscowość zyskała status gromady 5 października 1954 roku, w skład której weszła również Jastrzębie Dolne. Z dniem 13 listopada 1954 roku, gromada stała się częścią nowo utworzonego powiatu wodzisławskiego. Rok 1956 przyniósł gromadzie status osiedla typu miejskiego, a w 1963 roku Jastrzębie-Zdrój uzyskało prawa miejskie.

Intensywne badania geologiczne rozpoczęto w 1951 roku, co doprowadziło do odkrycia bogatych złóż węgla kamiennego. W 1962 roku uruchomiono pierwszą kopalnię „Jastrzębie”, a w 1965 roku do użytku oddano drugą – „Moszczenica”, ulokowaną w granicach osiedla Zdrój. Niestety, funkcjonujące uzdrowisko zaczęło stopniowo podupadać.

W 1994 roku zakończono działalność uzdrowiskową w mieście, co miało istotny wpływ na charakter tej dzielnicy. 1 czerwca 1997 roku zawieszono przewozy pasażerskie na linii kolejowej ze stacji Jastrzębie Zdrój do Wodzisławia Śląskiego, a 18 lutego 2001 roku wstrzymano ruch na trasie z Pawłowic Śląskich do Jastrzębia, co doprowadziło do zamknięcia dworca w Zdroju, dotychczasowego największego w mieście. W ten sposób Jastrzębie-Zdrój stało się największym miastem w Polsce pozbawionym połączenia kolejowego.

W 1998 roku w budynku starego sanatorium Spółki Brackiej powstał wydział zamiejscowy Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Niemniej jednak po kilku latach wydział ten został zamknięty. W 2006 roku otwarto na jego miejscu nową uczelnię – Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Na koniec roku 2019 osiedle zamieszkiwało 7132 mieszkańców.

Turystyka

Jastrzębie-Zdrój jest miejscem, w którym na miłośników turystyki czekają liczne atrakcje oraz trasy sprzyjające aktywnemu wypoczynkowi. Przez tę dzielnicę przebiegają główne szlaki turystyczne oraz trasy rowerowe, które są idealną propozycją zarówno dla piechurów, jak i rowerzystów.

Oto kilka kluczowych tras dostępnych dla turystów:

• Szlak im. Powstańców Śląskich (18,40 km) → trasa: Szeroka – Godów,
• Jastrzębski Szlak Krajoznawczy im. Jerzego Fudzińskiego (35,90 km) → trasa: Zebrzydowice – Turza Śląska,
• Szlak im. Ewakuacji Więźniów Oświęcimskich (91 km) → trasa: Oświęcim – Wodzisław Śląski,
• EuroVelo 4 (EV 4) – międzynarodowa trasa rowerowa w Polsce, oznakowana jako R-4,
• czerwona trasa rowerowa nr 24 – Pętla rowerowa Euroregionu Śląsk Cieszyński,
• niebieska trasa rowerowa nr 279 – Jastrzębie-Zdrój – Strumień (23 km),
• żółta trasa rowerowa nr 271 – Jastrzębie-Zdrój – Zebrzydowice (28 km).

Na ulicy Witczaka, blisko Parku Zdrojowego, znajduje się płyta upamiętniająca tragiczne wydarzenia związane z męczeńską śmiercią 15 więźniów KL Auschwitz-Birkenau, którzy zginęli podczas ewakuacji obozu z Oświęcimia do Wodzisławia w dniach 19-20 stycznia 1945 roku. To miejsce hołduje ofiarom i stanowi ważny element lokalnej historii.

Wspólnoty wyznaniowe

W Jastrzębiu-Zdroju istnieje kilka różnorodnych wspólnot wyznaniowych, które odgrywają ważną rolę w życiu religijnym mieszkańców.

• Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Jastrzębiu-Zdroju,
• Świadkowie Jehowy,
• Kościół Ewangelicznych Chrześcijan.

---

Oceń: Zdrój (Jastrzębie-Zdrój)

---