Skrzeczkowice

---

Historia

Wieś Skrzeczkowice, jak wynika z historycznych źródeł, może być wzmiankowana po raz pierwszy w dokumentach Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis, datowanych na około 1305 rok, pod nazwą Friczkonis villa. Niezrozumiała dla obcego skryby nazwa mogła zostać błędnie zapisana. W 1323 roku, Skrzeczkowice przeszły w ręce rycerza Piotra Steinera, który sprzedał wieś osobie znanej jako Jeske-Riske. Od tego momentu, wieś wielokrotnie zmieniała swoich właścicieli.

W pierwszych latach swojego istnienia, Skrzeczkowice były częścią księstwa raciborskiego, a od 1377 roku przynależały do księstwa raciborsko-opawskiego. W 1491 weszły w skład Wodzisławskiego Państwa Stanowego, a w 1327 roku stały się lennem Królestwa Czech, które później, w 1526 roku, stało się częścią państwa Habsburgów. Po wojnach śląskich, Skrzeczkowice znalazły się w granicach Królestwa Prus, a od 1871 roku w Cesarstwie Niemieckim. Z kolei w 1818 roku, po reformie administracyjnej w pruskim Śląsku, wieś została przydzielona do powiatu rybnickiego.

Na przełomie XIX wieku, Skrzeczkowice borykały się z kryzysem demograficznym. W 1904 roku, z powodu zadłużenia, majątek wiejski został rozparcelowany przez bank. Wkrótce po tym, wieś zaczęli zasiedlać niemieccy osadnicy, głównie z Besarabii oraz z okolic Gliwic, co było podobnym zjawiskiem do tego, jakie miało miejsce w Boryni Górnej oraz Osinach.

W 1910 roku, 30% mieszkańców gminy Eichendorf zadeklarowało używanie wyłącznie języka niemieckiego, podczas gdy dodatkowe 22% ludności posługiwało się dwoma językami. Taki stan rzeczy oznaczał, że w powiecie rybnickim odnotowano największy odsetek osób niemieckojęzycznych. W plebiscycie górnośląskim, który odbył się w 1921 roku, z 76 uprawnionych do głosowania, aż 49 osób opowiedziało się za pozostaniem w granicach Niemiec, podczas gdy 27 głosowało na Polskę. Tak wysoki odsetek osób proniemieckich w powiecie rybnickim zarejestrowano jedynie w trzech miastach i czterech gminach wiejskich.

Charakterystyka dzielnicy

Skrzeczkowice i pobliska Borynia tworzą praktycznie jedną całość osadniczą. Przynależą głównie do jednej parafii Matki Bożej Piekarskiej i mają wspólnego sołtysa oraz dom sołecki. Mimo że są ze sobą blisko związane, administracyjnie stanowią odrębne sołectwa, każda z własną radą sołecką. Granica między Borynią a Skrzeczkowicami nawiązuje do przeszłości tych terenów i do roku 1954 wyznaczała podział pomiędzy powiatami pszczyńskim (gdzie znajdowała się Borynia w gminie Pawłowice) a rybnickim, do którego przynależały Skrzeczkowice.

W obrębie Skrzeczkowic można zauważyć, że obszar ten podzielony jest na trzy części, które nie graniczą bezpośrednio z sobą. Taki podział jest efektem historycznych zmian administracyjnych:

• część zachodnia, dawniej określana jako obszar dworski Skrzeczkowice – sąsiaduje z Borynią oraz Żorami (dzielnica Rój) i Świerklanami Górnymi,
• część ta, od 1 grudnia 1945 roku, była częścią gminy Jankowice Rybnickie, a 1 stycznia 1946 roku funkcjonowała jako osobna gromada Skrzeczkowice. Gromada ta została zniesiona 25 listopada 1946 i włączona do gromady Świerklany Górne w gminie Jankowice Rybnickie,
• część środkowa, obejmująca pola uprawne, które historycznie należy do wsi Skrzeczkowice – graniczy z Borynią i Żorami (dzielnica Rogoźna),
• część wschodnia, definiująca właściwą wieś Skrzeczkowice, sąsiaduje z Borynią, Żorami (dzielnice Rogoźna i Osiny) oraz Krzyżowicami.

Obie części środkowa i wschodnia stały się 1 grudnia 1945 roku odrębną gromadą Skrzeczkowice, przynależącą do gminy Żory, a według spisu z 1952 roku były częścią gromady Osiny w tej samej gminie. 5 października 1954 roku, podczas reformy administracyjnej znoszącej gminy, powstała w powiecie pszczyńskim gromada Borynia, do której obok Boryni i sąsiedniej Szerokiej włączono także wszystkie trzy części Skrzeczkowic. Od tego momentu ich historia razem się rozwijała. Skrzeczkowice znajdowały się w powiecie pszczyńskim przez niespełna trzy miesiące, ponieważ 1 stycznia 1955 roku gromada Borynia została włączona do powiatu rybnickiego.

W trakcie kolejnej reformy administracyjnej, która miała miejsce 1 stycznia 1973 roku, z terenu gromady Borynia utworzono gminę Szeroka. 27 maja 1975 roku, gmina ta wraz ze Skrzeczkowicami została włączona w granice miasta Jastrzębie-Zdrój w powiecie wodzisławskim. To jednak trwało zaledwie 5 dni, gdyż 1 czerwca 1975 roku zniesiono powiaty i utworzono nowe województwa. W ten sposób Jastrzębie-Zdrój (razem ze Skrzeczkowicami) stało się częścią mniejszego województwa katowickiego.

W efekcie ostatniej reformy, która przywracała powiaty oraz większe województwa, Jastrzębie-Zdrój (ze Skrzeczkowicami) ustanowiły odrębny powiat miejski w województwie śląskim.

---

Oceń: Skrzeczkowice

---