Bzie

---

Nazwa

Miejscowość Bzie została po raz pierwszy wzmiankowana w dokumentach jako Byze, w dniu 25 października 1293 roku. Warto zaznaczyć, że w Księdze uposażeń biskupstwa wrocławskiego, znanej jako Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis, sporządzonej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna, Bzie figuruje w wykazie wsi otaczających Żory i Wodzisław. W tej łacińskiej kronice miejscowość została zapisana w formie Goltimani, co zaznacza, że „również wieś Bzie winna płacić dziesięcinę z 63 łanów”.

Kolejne zamienniki nazw tej wsi można odnaleźć w dwóch innych dokumentach. Pierwszy z nich to akt z dnia 25 października 1293 roku, opracowany przez księcia Przemysława raciborskiego. W nim Bzie występuje jako Goldmannsdorf: „[…] Rattibor den 8 Nov. 1293 dem Besitzer des in der Standesherrschaft Pless gelegenen Guthes Pawlowitz, Wojani, […] wie er denn auch gedachtem Wojani über die bereits gehabte 50 Fránkische Morgen Landes noch 30 Fránkische Morgen zwischen Goldmannsdorf und Golassowitz[…]„. Oznacza to, że Wojan z Pawłowic, w dniu 25 października 1293 r., otrzymał dodatkowe 30 morgów położonych między Bziem a Golasowicami, do już posiadanych 50 morgów.

Drugim dokumentem jest akt z dnia 22 listopada 1409 roku, gdzie Bzie pojawia się pod nazwą Goldmirsdorf: „[…] Um 22 November 1409 treffen wir den Herzog in Rybnik, wo er bekannt macht, das Frau Weronika Woinia Und ihre Schwester Margareth von Goldmirsdorf (so hieβ damals Goldmannsdorf) ihr väterliches Erbe daselbst á 30 Mark prager Groschen poln. Zahl den Gebrüdern Goslav Und Mikunden von Jajkowic verkanft haben und gestattet er ihnen, das Dorf in Lehnrecht zu besitzen […]„. Tutaj informacja wskazuje, że siostry Weronika i Małgorzata Woiani sprzedały ojcowiznę, Bzie, za 30 marek praskich groszy braciom z Jejkowic.

W słowniku miejscowości Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu, autorstwa Johanna Knie, wieś figuruje pod lokalnymi etnolektalnymi określeniami – Bzi postrzedni, Bzi dulni oraz Bzi wierchni, a także przyjmuje formy niemieckie: Mittel, Nieder oraz Ober Goldmannsdorf.

Historia

Historia tego regionu jest niezwykle interesująca. Już w XIV wieku istniała miejscowa parafia, która odgrywała ważną rolę w życiu społeczności lokalnej.

W okresie międzywojennym Bzie Dolne wyróżniało się na tle innych miejscowości jako jedna z czterech gmin w górnośląskim obszarze (dawniej pruskim) województwa śląskiego, w której protestanci stanowili większość ludności, osiągając 60,6% w 1933 roku. Wówczas mieszkańcy podlegali parafii w Golasowicach, co podkreśla ich silne związki religijne.

W latach 1945-1954 zarówno Bzie Górne, jak i Dolne oraz Zameckie były częścią gminy Golasowice, która znajdowała się w powiecie pszczyńskim. Następnie, w 1954 roku, nastąpiła reorganizacja administracyjna i wszyscy mieszkańcy Bzia Górnego, Dolnego oraz Zameckiego weszli w skład gromady Bzie Zameckie.

Rok 1957 przyniósł kolejne zmiany, kiedy gromada została włączona do powiatu wodzisławskiego. W okresie lat 1973-1975 te miejscowości stały się częścią gminy Ruptawa. Z kolei w 1975 roku Bzie zyskało nowe granice po włączeniu do miasta Jastrzębia-Zdroju, co znacząco wpłynęło na dalszy rozwój i strukturę społeczno-gospodarczą tego regionu.

Zabudowa

W Bziu możemy podziwiać cenny zabytek – zespół dworski, który składa się z późnorenesansowego dworu obronnego, datowanego na 1636 rok, oraz pozostałości parku dworskiego z imponującym, pomnikowym dębem szypułkowym. Na terenie tego miejsca zachowały się również średniowieczne rzeźby, które niegdyś zdobiły drewniany kościół, a obecnie są eksponowane w Muzeum Archidiecezjalnym w Katowicach.

Kiedy podróżujemy główną drogą z Jastrzębia do Pawłowic, natrafiamy na pomnik upamiętniający ważne wydarzenie – wkroczenie wojsk polskich na te tereny po podziale Górnego Śląska, które miało miejsce 4 lipca 1922 roku. Dodatkowo na cmentarzu znajduje się grób 22 więźniów oświęcimskich, którzy byli ofiarami tragicznego marszu śmierci z Oświęcimia do Wodzisławia Śląskiego.

Turystyka

Bzie to miejsce bogate w trasy, które przyciągają miłośników zarówno rowerów, jak i pieszych wędrówek. Wśród najważniejszych tras można wyróżnić:

• EuroVelo 4 (EV 4) – międzynarodowa trasa rowerowa, która wkracza do miasta z kierunku Gołkowic, przechodząc przez różne części Bzia, w tym sołectwo Moszczenica, osiedle Zdrój, centrum, las Kyndra oraz sołectwo Bzie. Dalej trasa opuszcza miasto, granicząc z powiatem pszczyńskim, kierując się do Golasowic w gminie Pawłowice.
• Niebieska trasa rowerowa nr 279 – prowadząca z Jastrzębia-Zdroju do Strumienia.
• Zielona trasa rowerowa nr 13 – biegnąca od Rybnika przez Jastrzębie-Zdrój aż do Ustronia.
• Szlak im. Ewakuacji Więźniów Oświęcimskich (91 km) – trasa prowadząca od Oświęcimia do Wodzisławia Śląskiego.
• Szlak Zebrzydowicki (9,80 km) – łączący Zebrzydowice z Bziem Zameckim.

W Bziu prężnie funkcjonuje także klub piłkarski LKS Zryw Bzie, który reprezentuje lokalne sportowe tradycje, biorąc udział w rozgrywkach klasy B podokręgu Rybnik.

Podział

Podział miejscowości Bzie obejmuje kilka znanych przysiółków, z których każdy ma swoje unikalne cechy i charakter. Znajdujemy tu wiele obszarów, które są integralną częścią tej społeczności.

• Bzie Dolne,
• Szyrówka,
• Bzie Górne,
• Bzie Zameckie,
• Kolonia Jana,
• Pastorówka,
• Skerbenia.

---

Oceń: Bzie

---