Sanktuarium Opatrzności Bożej w Jastrzębiu-Zdroju, znane również jako Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej i Opatrzności Bożej, to miejsce wyjątkowe, które przyciąga uwagę nie tylko wiernych, ale także miłośników architektury oraz historii. Jest to zabytkowy obiekt, który łączy w sobie style barokowy i klasycystyczny, co nadaje mu niepowtarzalny charakter.
Kościół ten znajduje się na terenie Jastrzębia Górnego, obszaru, który niegdyś był osobną wsią, a obecnie stanowi część Jastrzębia-Zdroju. To niezwykle malownicza lokalizacja, w której można poczuć ducha przeszłości oglądając architekturę oraz otaczającą przyrodę.
Znaczenie tego sanktuarium wykracza poza ramy zwykłego miejsca kultu religijnego. Jest to ważny punkt na mapie duchowej regionu, przyciągający zarówno pielgrzymów, jak i turystów pragnących odkryć tajemnice i piękno lokalnej kultury.
Historia
W dniu 26 czerwca 1811 roku doszło do tragicznego pożaru, który całkowicie zniszczył drewniany kościół poświęcony świętej Katarzynie Aleksandryjskiej. Z płomieni uratowano jednak cenny trójkątny obraz z Okiem Opatrzności Bożej oraz inne istotne elementy, takie jak obraz św. Katarzyny, organy, obrazy stacji Męki Pańskiej, dziesięć ław kościelnych i wota. Parafianie podjęli decyzję o budowie tymczasowego kościoła z muru pruskiego, a zaraz po tym rozpoczęli zbiórkę funduszy na nową świątynię.
W roku 1823 budynek nowego kościoła osiągnął stan surowy, a jego uroczyste poświęcenie miało miejsce 6 października 1825 roku. Proboszczem był ks. Karol Józef Equart, a fundatorem tej budowli była rodzina Strachwitzów. Kościół, zaprojektowany w stylu barokowo-klasycystycznym, mierzył 50 metrów długości i 26 metrów szerokości, a odkryto w nim cztery dzwony oraz zegar na wieży. Z dnia na dzień, 11 listopada 1825 roku, przystąpiono do rozbiórki starych, tymczasowych murów kościoła.
W 1828 roku proboszcz z Woszczyc ofiarował nowe stacje Męki Pańskiej, a do 1831 roku trwały prace nad urządzaniem nowego kościoła, którego wyposażenie opierało się na uratowanych artefaktach z pożaru.
W 1917 roku doszło do konfiskaty przez władze pruskie dwóch dzwonów, pozostawiając jedynie największy. Już w 1931 roku odbyła się wzniosła procesja, w której wprowadzono obraz Opatrzności Bożej do świątyni. Obraz ten, który przez wiele lat znajdował się w majątku Schloss Hof, znalazł w końcu swoje miejsce w prezbiterium. Parafianie ufundowali nowe dzwony, które zostały wykonane przez firmę Schwalbe z Bielska-Białej.
W 1933 roku w północnej ścianie świątyni powstała wnęka, w której umieszczono figurę św. Teresy od Dzieciątka Jezus. Wnękę zdobiły malowidła autorstwa S. Fellora z Istebnej. W okresie Świąt Bożego Narodzenia znajdowała się tam stajenka z pięknym tłem stworzonym przez Józefa Tkocza z Jastrzębia. W tym samym roku zainstalowane zostały nowe organy, a w kościele przeprowadzono szereg modernizacji, w tym nową drewnianą podłogę i renowację ławek.
W 1935 roku wykonano renowację obrazu Opatrzności Bożej, który zyskał nowe złocone ramy oraz oświetlenie. Rok później, w 1936 roku, do wnętrza kościoła wstawiono figurę Matki Bożej z Lourdes i figury aniołów, a także poddano modernizacji system oświetleniowy. W okresie niemieckiej okupacji, niestety, z kościoła usunięto chorągwie oraz sztandary z polskimi inskrypcjami, a także polskie nazwy stacji drogi krzyżowej. Ostatnia konfiskata dotyczyła czterech dzwonów z wieży.
W czasie działań wojennych w 1945 roku kościół ucierpiał znacząco; w wyniku bombardowania zniszczony został dach i wieża, a tenł dzwon stopił się w pożarze. Została uszkodzona figura Najświętszego Serca Jezusowego, która doznała obrażeń na skutek pocisku wbijającego się przez okno. Po zakończeniu działań wojennych, przystąpiono do prac zabezpieczających i odbudowy.
W latach 60. XX wieku zainstalowano centralne ogrzewanie, elektryczne sterowanie dzwonów oraz system nagłośnienia. Wówczas zakupiono nowe tabernakulum oraz naczynia liturgiczne. W 1972-1973 roku przeprowadzono gruntowny remont, w tym wymianę okien na stalowe i podwyższenie prezbiterium. Uroczystości i remonty trwały, a w 1987-1988 roku kościół wzbogacił się o nowe witraże. 11 listopada 1989 roku odsłonięto tablicę ku czci „zaginionych bez wieści w 1947 roku” żołnierzy AK, a w 2008 roku wieża przeszła gruntowną modernizację.
W świątyni można podziwiać trójkątny obraz z Okiem Opatrzności Bożej, zamówiony w 1773 roku, ambonę zwieńczoną rzeźbą anioła oraz muzyczny chór wsparty na trzech filarowych arkadach. 8 lipca 2012 roku abp Wiktor Skworc nadał kościołowi zaszczytny tytuł Sanktuarium, czyniąc z niego jedenastą tego typu świątynię w Archidiecezji katowickiej.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r.
- Jastrzębie Zdrój: nowe sanktuarium Opatrzności Bożej [online], eKAI.pl, 08.07.2012 r. [dostęp 11.04.2020 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Kościoły":
Zespół klasztorny Sióstr Boromeuszek w Jastrzębiu-Zdroju | Kościół św. Barbary i Józefa w Jastrzębiu-Zdroju | Kościół Matki Bożej Różańcowej w Jastrzębiu-Zdroju | Kościół Wszystkich Świętych w Jastrzębiu-Zdroju | Kościół Jezusowy w Jastrzębiu-Zdroju | Parafia św. Apostołów Piotra i Pawła w Jastrzębiu-Zdroju | Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Jastrzębiu-Zdroju | Kościół Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w Jastrzębiu-Zdroju | Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Jastrzębiu-Zdroju | Parafia Wszystkich Świętych w Jastrzębiu-ZdrojuOceń: Sanktuarium Opatrzności Bożej w Jastrzębiu-Zdroju