Kopalnia Węgla Kamiennego Borynia jest jednym z kluczowych obiektów przemysłowych w regionie Jastrzębia-Zdroju. To jednostka wydobywcza węgla kamiennego (koksującego), która znajduje się w sołectwie Szeroka, w województwie śląskim. Historia kopalni sięga 1 stycznia 2013 roku, kiedy to została przekształcona w Ruch Borynia, wchodząc w skład Kopalni Węgla Kamiennego Borynia-Zofiówka-Bzie. Jej nazwa pochodzi od malowniczej wioski Borynia, usytuowanej w pobliżu.
Kopalnia Borynia miała złożoną historię organizacyjną, ponieważ przez lata wchodziła w skład różnych związków i przedsiębiorstw górniczych. Do najważniejszych z nich należały:
- Rybnickie Zjednoczenie Przemysłu Węglowego (1945–1982),
- Zrzeszenie Kopalń Węgla Kamiennego w Jastrzębiu-Zdroju (1982–1984),
- Rybnicko-Jastrzębskie Gwarectwo Węglowe (1984–1988),
- Przedsiębiorstwo Eksploatacji Węgla „Południe” z siedzibą w Jastrzębiu-Zdroju (1989).
Obecnie kopalnia Borynia funkcjonuje w ramach Jastrzębskiej Spółki Węglowej, która została ustanowiona 1 kwietnia 1993 roku, kontynuując tradycje przemysłu węglowego w regionie. Co ciekawe, nazwa kopalni zainspirowała także siatkarską drużynę KS Jastrzębie-Borynia, która posiada swoje zaplecze sportowe, w tym halę oraz dom kultury, co podkreśla lokalne zaangażowanie w rozwój społeczny i kulturalny.
Warto również wspomnieć, że kopalnia Ruch Borynia ma zapewnione wsparcie ze strony Okręgowej Stacji Ratownictwa Górniczego w Wodzisławiu Śląskim, co stanowi istotny element bezpieczeństwa działalności górniczej na tym terenie.
Podstawowe informacje o kopalni
Złoże KWK „Borynia” znajduje się w obrębie gmin Mszana, Świerklany oraz Pawłowice, a także miasta Jastrzębie-Zdrój. Obszar górniczy zajmuje powierzchnię 17,4 km². Zasoby operatywne węgla gazowo-koksowego i energetycznego szacowane są na 34,0 mln ton. W procesie eksploatacji wykorzystywanych jest pięć pokładów.
Kopalnia dysponuje różnymi szybami, które można podzielić na:
- 1 szybu wydobywczego,
- 1 szybu zjazdowego,
- 2 szyby wentylacyjno-materiałowe,
- 1 szybu wentylacyjnego.
W obrębie kopalni działają następujące poziomy:
- Poziomy wydobywcze – 838m, 950m,
- Poziom wentylacyjny – 713m.
Historia
Kopalnia Węgla Kamiennego „Borynia” ma bogatą historię sięgającą lat 50. XX wieku, która odzwierciedla dynamiczny rozwój przemysłu w tej dziedzinie. W dniu 25 lutego 1959 roku, na specjalnej konferencji w Biurze Projektów Górniczych w Gliwicach, ustalono granice złoża przeznaczone pod budowę nowej kopalni. Została ona nazwana „Borynia”. W krótkim czasie, bo już 23 października 1961 roku, KOPJ-RZPW zatwierdziła wstępny projekt budowy tejże kopalni.
Już 12 września 1962 roku, Prezydium Komisji Planowania przy Radzie Ministrów zaakceptowało projekt budowy. Ponadto, 16 listopada 1962 roku, zarządzeniem Ministra Górnictwa i Energetyki powołano Dyrekcję Kopalni Węgla Kamiennego „Zofiówka-Borynia-Pniówek” w budowie z siedzibą w Jastrzębiu Górnym.
Następne ważne decyzje nastąpiły w późniejszych latach. W 1969 roku, Minister Górnictwa i Energetyki powołał Dyrekcję Kopalni Węgla Kamiennego „Borynia-Pniówek”, która rozpoczęła działalność w styczniu 1971 roku, co oznaczało rozpoczęcie samodzielnego funkcjonowania kopalni. W grudniu 1971 roku odbyło się uroczyste uruchomienie kopalni, a zaledwie kilka lat później, ponieważ w 1975 roku, rozpoczęto eksport węgla do krajów II obszaru płatniczego.
Okres lat 80. XX wieku był czasem dużych zmian, w tym strajków górników na Śląsku. 29 sierpnia 1980 roku wybuchły strajki, do których przystąpiła załoga kopalni, zrzeszona w Międzyzakładowym Komitecie Strajkowym działającym w Kopalni Węgla Kamiennego „Manifest Lipcowy” . W grudniu tego samego roku miały miejsce dalsze protesty, którymi zarządziła Milicja Obywatelska.
Kopalnia „Borynia” w 1982 roku została włączona do nowo utworzonego Zrzeszenia Kopalń Węgla Kamiennego w Jastrzębiu Zdroju. Późniejsze lata także przyniosły kolejne zmiany, takie jak włączenie kopalni do Rybnicko-Jastrzębskiego Gwarectwa Węglowego oraz protesty, które przyczyniły się do upadku PRL, odzwierciedlając sytuację społeczną w Polsce.
1 kwietnia 1993 roku kopalnia zmieniła status i stała się Zakładem Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. Od 2003 roku, kopalnia posiada Certyfikat Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy przyznany przez Główny Instytut Górnictwa, co potwierdza jej dbałość o standardy bezpieczeństwa w pracy.
Czerwiec 2008 roku był tragiczny dla „Boryni”, kiedy to na skutek wybuchu metanu zginęło czterech górników. Połączenie z KWK Zofiówka miało miejsce w 2011 roku, tworząc Kopalnię Węgla Kamiennego Borynia-Zofiówka, a w kolejnych latach zmieniały się jej struktury organizacyjne i obszar wydobycia. Obecnie nosi nazwę: Kopalnia Węgla Kamiennego „Borynia-Zofiówka-Bzie”.
Od początku działalności, czyli od 1972 roku, kopalnia „Borynia” wydobyła stuprocentowo około 80 milionów ton węgla (netto) i wykonała 773 kilometry wyrobisk korytarzowych, co stanowi niebagatelny wkład w przemysł węglowy regionu.
Warto również zaznaczyć, że imię kopalni nosi uniwersalny masowiec zbudowany w Stoczni Szczecińskiej dla Polskiej Żeglugi Morskiej – MS Kopalnia Borynia. Coprócz tego, przy kopalni działa Orkiestra Dęta oraz Mażoretki Orkiestry Dętej.
Dyrektorzy kopalni
W historii Kopalni Węgla Kamiennego Borynia ważną rolę odegrali różni dyrektorzy, którzy kierowali zakładem w różnych okresach. Poniższa lista przedstawia ich nazwiska oraz daty sprawowania funkcji dyrektora.
- od 01.01.1970 do 12.02.1976 – Maksymilian Tarabura,
- od 12.01.1976 do 28.02.1986 – Bohdan Borowy,
- od 01.03.1986 do 10.08.1990 – Jan Myrczek,
- od 10.08.1990 do 31.05.1994 – Jerzy Pisarek,
- od 01.06.1994 do 15.10.1995 – Jerzy Marszolik,
- od 06.10.1995 do 19.04.1999 – Franciszek Niezgoda,
- od 06.05.1999 do 31.12.1999 – Jan Surma,
- od 01.01.2000 do 02.10.2000 – Bogusław Jaskier,
- od 10.10.2000 do 06.04.2003 – Franciszek Niezgoda,
- od 14.04.2003 do 31.12.2006 – Bogumił Śliwczyński,
- od 01.01.2007 do 19.07.2007 – Czesław Kubaczka,
- od 19.07.2007 do 31.12.2010 – Zbigniew Czernecki,
- od 01.01.2011 – Czesław Kubaczka.
Każdy z tych liderów przyczynił się do rozwoju kopalni oraz jej strategii działania.
Przypisy
- Janusz Lubszczyk, Od Rybnickiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego do Jastrzębskiej Spółki Węglowej, „Biuletyn Galerii Historii Miasta” nr 4 (30) z grudnia 2013 r., s. 11-14 (ISSN 2080-3737).
- Lubszczyk J., Od Rybnickiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego do Jastrzębskiej Spółki Węglowej, „Biuletyn Galerii Historii Miasta” nr 4 (30) z grudnia 2013 roku (ISSN 2080-3737)
- KWK Borynia - Kopalnie [online], gornictwo.wnp.pl [dostęp 24.11.2017 r.]
- OSRG Wodzisław. csrg.bytom.pl. [dostęp 09.05.2015 r.]
- Borynia-Zofiówka. [dostęp 22.09.2011 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Budynki przemysłowe i magazynowe":
Kopalnia Węgla Kamiennego „Zofiówka” | Kopalnia Węgla Kamiennego „Borynia-Zofiówka-Bzie”Oceń: Kopalnia Węgla Kamiennego Borynia