Dwór Witczaków w Jastrzębiu-Zdroju, powszechnie nazywany Dworem na Mendowcu, to niezwykle interesująca posiadłość, której historia sięga drugiej połowy XVIII wieku. Został on wzniesiony w stylu późnego klasycyzmu, co czyni go przykładem architektury tego okresu. Obiekt ten znajduje się na malowniczych terenach Jastrzębia-Zdroju, a dokładniej w rejonie historycznym Jastrzębia Dolnego.
Dzięki swojej lokalizacji, Dwór Witczaków stanowi nie tylko cenny zabytek architektury, ale również istotny element kulturowego dziedzictwa regionu, który przyciąga wielu turystów oraz miłośników historii.
Historia
Budowę dworu rozpoczęto w drugiej połowie XVIII wieku. Dariusz Mazur, w swojej jastrzębskiej encyklopedii historycznej, szczegółowo opisuje konstrukcję tego obiektu. Dwór jest parterowy, murowany i zbudowany na prostokątnym planie. Elewacja frontowa składa się z siedmiu osi, z czego środkowe trzy stanowią ryzalit, wzniesiony o jedno piętro i zakończony trójkątnym szczytem. Do ryzalitu przylega portyk, który opiera się na trzech arkadach zamkniętych łukiem odcinkowym, z tarasem na piętrze. Schody prowadzące do portyku dodają elegancji całej konstrukcji. Całość podpiwniczona, a okna zarówno na parterze, jak i na piętrze mają prostokątny kształt. Elewacje zostały otynkowane, a dach pokryty dachówką nadaje budowli klasyczny wygląd. Późniejsza przybudówka została dostawiona od zachodu.
W 1858 roku posiadłość przeszła w ręce Anny von Stengel, co przyczyniło się do nadania dworowi nowej nazwy „Annaruh”, co w niemieckim oznacza „spokój Anny”. Kolejny właściciele to ziemianin Wincenty Wronowski oraz Robert Mende, od którego nazwiska powstała rewizytowana nazwa „Mendowiec”. W 1920 roku Mende zdecydował się sprzedać dwór braciom Mikołajowi i Józefowi Witczakom. To dzięki nim, w okresie III powstania śląskiego, dwór stał się siedzibą dowództwa oraz sztabu Grupy „Południe” Wojsk Powstańczych.
Pod zarządem rodziny Witczaków, dwór zyskał renomę jako ceniona rezydencja, która przyciągała uwagę elity II Rzeczypospolitej. Witczakowie gościli w nim takie osobistości jak Ignacy Mościcki, Michał Grażyński oraz Melchior Wańkowicz, co podkreśla rangę tej lokacji.
Po zakończeniu II wojny światowej, obiekt został przejęty przez władze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Wówczas uruchomiono w nim rozlewnię wody mineralnej. Obecnie dwór jest w rękach prywatnych. Niestety, z powodu złego stanu technicznego i braku odpowiednich prac renowacyjnych, budowla stopniowo popada w ruinę.
Przypisy
- Dwór Witczaków na Mendowcu. Wikimapia. [dostęp 27.12.2021 r.]
- Uchwała Nr XII.83.2013 z dnia 27.06.2013 r. w sprawie przyjęcia „Gminnego programu opieki nad zabytkami Miasta Jastrzębie-Zdrój na lata 2013–2016”. [dostęp 27.12.2021 r.]
- a b Dariusz Mazur: Dwór Witczaków na Mendowcu. Jaspedia, 26.02.2014 r. [dostęp 27.12.2021 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Wille i dwory":
Willa Opolanka w Jastrzębiu-Zdroju | Dwór obronny w Jastrzębiu-Zdroju | Dom Zdrojowy w Jastrzębiu-ZdrojuOceń: Dwór Witczaków w Jastrzębiu-Zdroju